Voorlinden

Suzanne Swarts over ‘Picasso-Giacometti’ in jarig Voorlinden

Helden van de kunst: Pablo Picasso en Alberto Giacometti in Museum Voorlinden in Wassenaar.

‘Swimming Pool’ van Leandro Erlich

DATUM

23 november 2021

TEKST

Herman Rosenberg

BEELD

Ruud Baan (portretten)

Voorlinden

Suzanne Swarts over ‘Picasso-Giacometti’ in jarig Voorlinden

Helden van de kunst: Pablo Picasso en Alberto Giacometti in Museum Voorlinden in Wassenaar.

Bij elk bezoek is er weer die verrassing: de sfeer en de klasse die het ensemble uitstraalt. Het oude landhuis en het moderne museum ingebed in het groene kader van het landgoed. Een klassiek landschap van weiden en bosschages verjongt zich naar het museum toe in de tuinaanleg van Piet Oudolf. Bloemen, planten en grassen kleuren met de seizoenen mee. Dit gesamtkunstwerk is op zichzelf al de moeite waard, los van wat je in het museum gaat beleven.

Voorlinden's drecteur Suzanne Swarts

‘We genieten elke dag van dit museum’, aldus directeur Suzanne Swarts.

En dan te bedenken dat Joop van Caldenborgh, stichter van het museum en de oorspronkelijke eigenaar van de collectie, vroeger helemaal geen museum wilde. Daar kwam hij gelukkig zo’n tien jaar geleden van terug, vooral omdat hij het voortbestaan van zijn collectie wilde garanderen. “Daar zijn we met z’n allen nog altijd heel erg blij mee en we genieten er elke dag van,” zegt directeur Suzanne Swarts (42). “We zijn overigens geen particulier museum, zoals wel wordt gedacht. De collectie is evenals het landgoed en het museum geschonken aan een stichting en daarmee in feite aan de samenleving.”

Spanning

We zitten in een rustig hoekje van het terras van het landhuis. De herfst zit in de lucht en Voorlinden maakt zich na de lastige coronaperiode op voor de viering van zijn eerste lustrum. Centraal daarin staat uiteraard een grote tentoonstelling.
Wat gaat er precies gebeuren? “Ik moet het even inleiden, want we gaan echt iets anders doen dan gebruikelijk,” begint Swarts, terwijl ze met een twinkeling in haar ogen de spanning opvoert. “In principe zijn we een museum voor hedendaagse kunst. We laten de mensen hier ontdekken dat kunst van nu spannend en uitdagend is.


Centraal staan twee helden van de moderne kunst: Pablo Picasso en Alberto Giacometti

Kijk naar muurkunst van de Zuid-Afrikaanse kunstenaar Robin Rhode die hier afgelopen zomer te zien was. Interventies met een maatschappelijke betekenis, maar toch heel toegankelijk.

Alberto Giacometti Homme (Apollon), 1929

Alberto Giacometti, >Homme (Apollon), 1929
Fondation Giacometti © Succession Alberto Giacometti / ADAGP, Paris, 2021

Pablo Picasso Figure: projet pour un monument à Apollinaire, 1928

Pablo Picasso, Figure: projet pour un monument à Apollinaire, 1928
Musée national Picasso-Paris © Succession Picasso 2021
Foto: © RMN-Grand Palais (Musée national Picasso-Paris) © Adrien Didierjean

Picasso-Giacometti

Voor het jubileum wilden we een stevige klassiek-moderne tentoonstelling maken. Centraal staan twee helden van de moderne kunst: Pablo Picasso en Alberto Giacometti. In 1931 ontstond tussen hen een hechte vriendschap, ondanks alle verschillen.


‘Picasso duldde geen concurrentie van Giacometti’

Giacometti ploeterde in een klein atelier en werd geplaagd door twijfels. Picasso was de flamboyante alleskunner die geen moment aan zichzelf leek te twijfelen. Ze beïnvloedden elkaar, pakten ook dezelfde thema’s op, bijvoorbeeld de vrouw als muze. Later ontstond een soort rivaliteit, die uiteindelijk tot een breuk zou leiden. Picasso duldde geen concurrentie.”

Pablo Picasso Portrait de Dora Maar, 1937

Pablo Picasso, Portrait de Dora Maar, 1937
Musée national Picasso-Paris © Succession Picasso 2021
Foto: © RMN-Grand Palais (Musée national Picasso-Paris) © Mathieu Rabeau

‘Picasso-Giacometti’ (te zien tot 13 februari 2022) belooft in vele opzichten een topexpositie te worden. Voorlinden werkt samen met de belangrijkste musea op het terrein van deze twee kunstenaars, de Fondation Giacometti en het Musée Picasso Paris.


Lees ook:
De meeste kunstenaars die hier exposeren hebben een edgy kant
Kunst mag best een beetje wringen
Pablo Picasso Portrait d’Olga dans un fauteuil, 1918

Pablo Picasso, Portrait d’Olga dans un fauteuil, 1918
Musée national Picasso-Paris © Succession Picasso 2021
Foto: © RMN-Grand Palais (Musée national Picasso-Paris) © Mathieu Rabeau

De tentoonstelling was in 2016-2017 in Parijs te zien. Swarts: “Joop van Caldenborgh en ik zijn ernaartoe gegaan en wisten meteen: dit willen we in Voorlinden hebben. Ja, dat kost wel wat. Laten we zeggen dat het een zeer ambitieus project is. Er komen veel topstukken, zoals het beeld ‘l’Homme qui marche II’ van Giacometti en het ‘Portret van Dora Maar’ van Picasso.”


‘Ik heb moeite met musea en instituten die te ingewikkeld doen over kunst’

Voor Voorlinden zijn Picasso en Giacometti in feite ‘oude kunst’, dat wil zeggen: grote meesters uit het verleden die hun rol in de kunstgeschiedenis hebben gespeeld. Maar het museum blijft zich verder richten op kunst van levende kunstenaars en vaak ook van namen die nog niet zijn doorgebroken. “We blijven verzamelen,” zegt Swarts. “We willen een museum zijn waar iedereen zich thuis voelt; ik heb moeite met musea en instituten die te ingewikkeld doen over kunst. We bieden altijd kwaliteit en hangen alles met zorg op. In onze zalen geen ruis, maar alleen licht en ruimte. Zodat de kunst optimaal tot zijn recht komt. Het moet pico bello zijn.”

‘Swimming Pool’ van Leandro Erlich

De bekendste attractie is wel het schijnzwembad ‘Swimming Pool’ van Leandro Erlich,
waarvoor een speciale kelderconstructie is gemaakt.

Dat uitgangspunt leidde ertoe dat Kraaijevanger Architecten de opdracht kreeg een deel van het museum op een aantal grote topstukken af te stemmen. Dan hebben we het bijvoorbeeld over de ruimte ‘Skyspace’ van de landschapskunstenaar James Turrell, die via een opening in het dak zicht op de lucht biedt. En er is het reusachtige stalen doolhof ‘Open Ended’ van Richard Serra, waar je in kunt lopen, maar dat ook van bovenaf te bekijken is.

‘Waar zijn de reuzen?’

De bekendste attractie is wel het schijnzwembad ‘Swimming Pool’ van Leandro Erlich, waarvoor een speciale kelderconstructie is gemaakt. “Onze highlights,” zegt Swarts. “Daarbij moet ik ook nog de reuzenbeelden, ‘Couple under an Umbrella’, van Ron Mueck noemen. Die hebben we een keer weggehaald, kregen we meteen te maken met boze kinderen. ‘Waar zijn de reuzen?’, vroegen ze. We hebben onderschat wat het effect van de social media was. Iedereen wil deze topstukken zien.”


Voorlinden heeft een mooie zomer gedraaid en dat was ook hard nodig, vertelt Swarts

Het publiek stroomt na de coronasluiting weer toe. Voorlinden heeft een mooie zomer gedraaid en dat was ook hard nodig, vertelt Swarts. “Wij moeten ons eigen geld verdienen, met de kaartjes, de winkel en het restaurant. Dus zo’n lockdown hakt erin. Gelukkig konden wij ook gebruikmaken van de steunregelingen.” Toch nog maar even informeren naar de Museumkaart, die dus niet geldt bij Voorlinden.


‘Nee, er wordt nooit iets verkocht. Je kinderen doe je ook niet weg’

Swarts: “Ik gaf het al aan: wij zijn een museum zonder subsidie. Een simpele rekensom leert dat de Museumkaart, die een afdracht kent, ons te veel geld zou kosten. Gelukkig zijn de mensen bereid voor een bezoek te betalen. Het is ook goed dat men zich realiseert dat een ervaring zoals je die hier in Voorlinden hebt, geld kost.”

Lievelingswerk

Voorlinden toont gemiddeld zo’n honderd werken, maar de collectie is veel groter. “De collectie is bijna een levend organisme,” vertelt Swarts. “Deze groeit bijna elke dag. We kopen intuïtief en beslissen snel. Van Caldenborgh verzamelt zelf ook nog steeds intensief. Nee, er wordt nooit iets verkocht. Je kinderen doe je ook niet weg. Wij denken alleen aan groei. Ik ben blij dat je de standaardvraag – wat is je lievelingswerk? – niet stelt. Dat wisselt namelijk. Het heeft ook te maken met stemmingen en emoties. Maar uiteindelijk is ieder werk mij even lief.”

Caldic Collectie

Suzanne Swarts is al haar hele 16-jarige werkzame leven verbonden aan de Caldic Collectie en Voorlinden. Ooit dacht ze zelf aan het kunstenaarschap, maar ze koos na de kunstacademie in Maastricht voor een studie kunstmanagement in Groningen. “Mijn echte liefde bleek toch het maken van tentoonstellingen te zijn. En met mijn managementachtergrond was het niet zo gek dat ik, na lang conservator van de Caldic Collectie te zijn geweest, het museum ben gaan leiden. Ik heb een enorme honger, en oerdrift, om nieuwe kunst te ontdekken en om die ontdekkingen dan te delen met de wereld. Hier in Wassenaar hebben we daar een schitterend podium voor. Ik kan me geen fijnere plek voorstellen.”

www.voorlinden.nl

datum 23 november 2021
tekst Herman Rosenberg beeld Ruud Baan (portretten)

Bij elk bezoek is er weer die verrassing: de sfeer en de klasse die het ensemble uitstraalt. Het oude landhuis en het moderne museum ingebed in het groene kader van het landgoed. Een klassiek landschap van weiden en bosschages verjongt zich naar het museum toe in de tuinaanleg van Piet Oudolf. Bloemen, planten en grassen kleuren met de seizoenen mee. Dit gesamtkunstwerk is op zichzelf al de moeite waard, los van wat je in het museum gaat beleven.

Voorlinden's drecteur Suzanne Swarts

‘We genieten elke dag van dit museum’, aldus directeur Suzanne Swarts.

En dan te bedenken dat Joop van Caldenborgh, stichter van het museum en de oorspronkelijke eigenaar van de collectie, vroeger helemaal geen museum wilde. Daar kwam hij gelukkig zo’n tien jaar geleden van terug, vooral omdat hij het voortbestaan van zijn collectie wilde garanderen. “Daar zijn we met z’n allen nog altijd heel erg blij mee en we genieten er elke dag van,” zegt directeur Suzanne Swarts (42). “We zijn overigens geen particulier museum, zoals wel wordt gedacht. De collectie is evenals het landgoed en het museum geschonken aan een stichting en daarmee in feite aan de samenleving.”

Spanning

We zitten in een rustig hoekje van het terras van het landhuis. De herfst zit in de lucht en Voorlinden maakt zich na de lastige coronaperiode op voor de viering van zijn eerste lustrum. Centraal daarin staat uiteraard een grote tentoonstelling.
Wat gaat er precies gebeuren? “Ik moet het even inleiden, want we gaan echt iets anders doen dan gebruikelijk,” begint Swarts, terwijl ze met een twinkeling in haar ogen de spanning opvoert. “In principe zijn we een museum voor hedendaagse kunst. We laten de mensen hier ontdekken dat kunst van nu spannend en uitdagend is.


Centraal staan twee helden van de moderne kunst: Pablo Picasso en Alberto Giacometti

Kijk naar muurkunst van de Zuid-Afrikaanse kunstenaar Robin Rhode die hier afgelopen zomer te zien was. Interventies met een maatschappelijke betekenis, maar toch heel toegankelijk.

Alberto Giacometti Homme (Apollon), 1929

Alberto Giacometti, >Homme (Apollon), 1929
Fondation Giacometti © Succession Alberto Giacometti / ADAGP, Paris, 2021

Pablo Picasso Figure: projet pour un monument à Apollinaire, 1928

Pablo Picasso, Figure: projet pour un monument à Apollinaire, 1928
Musée national Picasso-Paris © Succession Picasso 2021
Foto: © RMN-Grand Palais (Musée national Picasso-Paris) © Adrien Didierjean

Picasso-Giacometti

Voor het jubileum wilden we een stevige klassiek-moderne tentoonstelling maken. Centraal staan twee helden van de moderne kunst: Pablo Picasso en Alberto Giacometti. In 1931 ontstond tussen hen een hechte vriendschap, ondanks alle verschillen.


‘Picasso duldde geen concurrentie van Giacometti’

Giacometti ploeterde in een klein atelier en werd geplaagd door twijfels. Picasso was de flamboyante alleskunner die geen moment aan zichzelf leek te twijfelen. Ze beïnvloedden elkaar, pakten ook dezelfde thema’s op, bijvoorbeeld de vrouw als muze. Later ontstond een soort rivaliteit, die uiteindelijk tot een breuk zou leiden. Picasso duldde geen concurrentie.”

Pablo Picasso Portrait de Dora Maar, 1937

Pablo Picasso, Portrait de Dora Maar, 1937
Musée national Picasso-Paris © Succession Picasso 2021
Foto: © RMN-Grand Palais (Musée national Picasso-Paris) © Mathieu Rabeau

‘Picasso-Giacometti’ (te zien tot 13 februari 2022) belooft in vele opzichten een topexpositie te worden. Voorlinden werkt samen met de belangrijkste musea op het terrein van deze twee kunstenaars, de Fondation Giacometti en het Musée Picasso Paris.


Lees ook:
De meeste kunstenaars die hier exposeren hebben een edgy kant
Kunst mag best een beetje wringen
Pablo Picasso Portrait d’Olga dans un fauteuil, 1918

Pablo Picasso, Portrait d’Olga dans un fauteuil, 1918
Musée national Picasso-Paris © Succession Picasso 2021
Foto: © RMN-Grand Palais (Musée national Picasso-Paris) © Mathieu Rabeau

De tentoonstelling was in 2016-2017 in Parijs te zien. Swarts: “Joop van Caldenborgh en ik zijn ernaartoe gegaan en wisten meteen: dit willen we in Voorlinden hebben. Ja, dat kost wel wat. Laten we zeggen dat het een zeer ambitieus project is. Er komen veel topstukken, zoals het beeld ‘l’Homme qui marche II’ van Giacometti en het ‘Portret van Dora Maar’ van Picasso.”


‘Ik heb moeite met musea en instituten die te ingewikkeld doen over kunst’

Voor Voorlinden zijn Picasso en Giacometti in feite ‘oude kunst’, dat wil zeggen: grote meesters uit het verleden die hun rol in de kunstgeschiedenis hebben gespeeld. Maar het museum blijft zich verder richten op kunst van levende kunstenaars en vaak ook van namen die nog niet zijn doorgebroken. “We blijven verzamelen,” zegt Swarts. “We willen een museum zijn waar iedereen zich thuis voelt; ik heb moeite met musea en instituten die te ingewikkeld doen over kunst. We bieden altijd kwaliteit en hangen alles met zorg op. In onze zalen geen ruis, maar alleen licht en ruimte. Zodat de kunst optimaal tot zijn recht komt. Het moet pico bello zijn.”

‘Swimming Pool’ van Leandro Erlich

De bekendste attractie is wel het schijnzwembad ‘Swimming Pool’ van Leandro Erlich,
waarvoor een speciale kelderconstructie is gemaakt.

Dat uitgangspunt leidde ertoe dat Kraaijevanger Architecten de opdracht kreeg een deel van het museum op een aantal grote topstukken af te stemmen. Dan hebben we het bijvoorbeeld over de ruimte ‘Skyspace’ van de landschapskunstenaar James Turrell, die via een opening in het dak zicht op de lucht biedt. En er is het reusachtige stalen doolhof ‘Open Ended’ van Richard Serra, waar je in kunt lopen, maar dat ook van bovenaf te bekijken is.

‘Waar zijn de reuzen?’

De bekendste attractie is wel het schijnzwembad ‘Swimming Pool’ van Leandro Erlich, waarvoor een speciale kelderconstructie is gemaakt. “Onze highlights,” zegt Swarts. “Daarbij moet ik ook nog de reuzenbeelden, ‘Couple under an Umbrella’, van Ron Mueck noemen. Die hebben we een keer weggehaald, kregen we meteen te maken met boze kinderen. ‘Waar zijn de reuzen?’, vroegen ze. We hebben onderschat wat het effect van de social media was. Iedereen wil deze topstukken zien.”


Voorlinden heeft een mooie zomer gedraaid en dat was ook hard nodig, vertelt Swarts

Het publiek stroomt na de coronasluiting weer toe. Voorlinden heeft een mooie zomer gedraaid en dat was ook hard nodig, vertelt Swarts. “Wij moeten ons eigen geld verdienen, met de kaartjes, de winkel en het restaurant. Dus zo’n lockdown hakt erin. Gelukkig konden wij ook gebruikmaken van de steunregelingen.” Toch nog maar even informeren naar de Museumkaart, die dus niet geldt bij Voorlinden.


‘Nee, er wordt nooit iets verkocht. Je kinderen doe je ook niet weg’

Swarts: “Ik gaf het al aan: wij zijn een museum zonder subsidie. Een simpele rekensom leert dat de Museumkaart, die een afdracht kent, ons te veel geld zou kosten. Gelukkig zijn de mensen bereid voor een bezoek te betalen. Het is ook goed dat men zich realiseert dat een ervaring zoals je die hier in Voorlinden hebt, geld kost.”

Lievelingswerk

Voorlinden toont gemiddeld zo’n honderd werken, maar de collectie is veel groter. “De collectie is bijna een levend organisme,” vertelt Swarts. “Deze groeit bijna elke dag. We kopen intuïtief en beslissen snel. Van Caldenborgh verzamelt zelf ook nog steeds intensief. Nee, er wordt nooit iets verkocht. Je kinderen doe je ook niet weg. Wij denken alleen aan groei. Ik ben blij dat je de standaardvraag – wat is je lievelingswerk? – niet stelt. Dat wisselt namelijk. Het heeft ook te maken met stemmingen en emoties. Maar uiteindelijk is ieder werk mij even lief.”

Caldic Collectie

Suzanne Swarts is al haar hele 16-jarige werkzame leven verbonden aan de Caldic Collectie en Voorlinden. Ooit dacht ze zelf aan het kunstenaarschap, maar ze koos na de kunstacademie in Maastricht voor een studie kunstmanagement in Groningen. “Mijn echte liefde bleek toch het maken van tentoonstellingen te zijn. En met mijn managementachtergrond was het niet zo gek dat ik, na lang conservator van de Caldic Collectie te zijn geweest, het museum ben gaan leiden. Ik heb een enorme honger, en oerdrift, om nieuwe kunst te ontdekken en om die ontdekkingen dan te delen met de wereld. Hier in Wassenaar hebben we daar een schitterend podium voor. Ik kan me geen fijnere plek voorstellen.”

www.voorlinden.nl