Na water en thee is koffie de meest gedronken drank ter wereld. Maar koffie is als wijn, er is oneindig veel kwaliteit qua koffiebonen, qua manier van branden, malen en mengen. Koffieliefhebber Jop Bröcker (42) brandt alleen Brute Bonen in zijn branderij; die zorgen niet alleen voor de lekkerste koffie, maar ook voor op en top duurzaam geproduceerde koffie. 

Bröckers branderij begon aan de keukentafel ​met​ een vriend van wie hij een espressomachine had gekocht. “Als ik bij hem koffiedronk, dan smaakte deze altijd top. Thuis lukte het me nooit om die smaak te evenaren en dat terwijl ik de duurste bonen van de supermarkt kocht.” Het lag aan de bonen, die waren niet vers gebrand, was het advies van zijn vriend. “Een paar dagen later kwam hij langs met een zakje verse, door hem zelf gebrande, bonen en hij zette een fantastische, stroperige espresso voor me neer. ‘Wauw, dat zijn brute bonen!’, riep ik uit.”  

Vervolgens startten de twee een succesvolle onderneming die wekelijks vers gebrande bonen via de post verstuur​t​ aan consumenten en bedrijven, maar ook aan horecagelegenheden, zoals Papermoon in Voorburg, Café Soof in het Nutshuis en de koffiebar van het Nationaal Archief. Maar Bröcker had meer ambities. “Ik bedacht me: wat als ik straks 65 ben en dan terugkijk op mijn werkende leven, word ik dan gelukkig van het idee dat ik alleen maar koffie door brievenbussen heb geduwd? Heb ik dan iets gedaan met de impact?” Een artikel in het FD over hoe ‘agroforestry’, boslandbouw, ontboste gebieden nieuw leven inblaast, was voor Bröcker de vonk om op zoek te gaan naar niet alleen de beste bonen, maar ook naar de duurzaamst geproduceerde exemplaren. 

Slingerende apen

Maar wat is er dan niet duurzaam aan koffie? De meeste koffieplanten in grote koffieproducerende landen als Vietnam en Brazilië worden geteeld als zogenaamde monocultuur. Hierbij wordt op hetzelfde stuk grond altijd hetzelfde gewas verbouwd. Het nadeel van zo’n monocultuur is dat de grond snel uitgeput raakt als deze niet wordt bemest en dat plantenziektes zich sneller kunnen verspreiden, waardoor er veel meer pesticiden worden ingezet.

Het is veel duurzamer om de natuur haar eigen gang te laten gaan en koffie te verbouwen in de schaduw van andere bomen en gewassen die allemaal hun eigen bijdrage aan de bodem leveren. Dit gebeurt veel in India, ontdekte Bröcker tijdens zijn reis naar koffieplantage Kerehuckloo Estate in de staat Karnataka, die haar koffieplanten midden in het bos verbouwt. “Ik liep door de plantage en hoorde vogels om me heen, zag insecten en apen die in de bomen slingerden, en naast koffieplanten werden hier ook kardemon en peper verbouwd: hier vierde de biodiversiteit hoogtij! Hier werd gewoon een ecosysteem in stand gehouden zonder kunstmest en zonder pesticides.”  

Deze bonen uit India vormen nu de basis van de koffieblend die Bröcker verkoopt. Samen met bonen van kleinere boslandbouwplantages in Bolivia en Guatemala is een perfecte balans ontstaan. “Het brandproces heeft een zweem van magie om zich heen, je wilt zo veel mogelijk smaak uit een specifieke boon naar voren laten komen zodat er een uitgebalanceerde blend ontstaat. Het is net als koken. Zo merk je dat als je de bonen uit India in het brandproces langzaam verhit, je een mooie kruidige smaak krijgt. De bonen uit Guatemala bewerk je meer als een steak; deze brand je kort en op een hoge temperatuur.” 

Espressobar

In juni opende Bröcker aan het Zodiakplein op Binckeiland de Brute Bonen Espressobar. Het is de plek waar zijn bonen worden geroosterd, maar ook een plek om het verhaal achter deze bonen aan de gasten mee te geven. Er hangen foto’s van de plantage in India en er staan metershoge tropische planten, waaronder echte koffieplanten. De bar leent zich ook goed voor rondleidingen en barista-workshops. “Ik zie het een beetje als de flagshipstore van Brute Bonen. Hier gebeurt het allemaal: het branden en verpakken van de bonen, maar ook het verhaal wordt hier verteld en natuurlijk kan je hier de koffie proeven. Het is mijn doel om ​​mensen te verleiden om zo plantaardig mogelijk te eten en te drinken. Duurzame keuze niet per se betekent dat je iets niet mag, maar juist hoe lekker iets kan zijn dat op een duurzame manier geproduceerd wordt.” 

Chocolade

Ook in Bolivia is de boslandbouw – gelukkig – weer in opkomst. Een andere interessante boon die hier ook tussen de koffieplanten groeit, is de Criollo-cacaoboon, een van Bröckers nieuwste liefdes. Dit cacaoras is vrij kwetsbaar en produceert relatief ​kleine​ bonen in vergelijking met andere rassen

Criollo-boon

Het grote voordeel is wel dat de Criollo-boon een veel complexer en delicater smaakprofiel heeft. Reden genoeg voor Bröcker om juist met deze boon ook een eigen chocolade te produceren: Brute chocolade, die ook te koop is in de koffiebar en online voor de zakelijke markt. “We importeren deze verfijnde bonen en ​verwerken deze vervolgens bij ons zusterbedrijf in The New Farm in Den Haag op ambachtelijke wijze​. De meeste mensen die deze chocolade voor de eerste keer proeven, vragen mij of er geen framboos of een ander smaakje aan toegevoegd is, zo fruitig is de smaak.” 

Hoe Jop Bröcker het liefst op zijn leven terugkijkt als hij 65 is? “Dan hoop ik dat de koffie-industrie veranderd is en dat de consument tot inzicht is gekomen dat hij zelf een keuze heeft, dat hij zijn ogen niet meer sluit voor slecht geproduceerde koffie uit Brazilië en weet waar echt goede koffie vandaan komt.” Niet voor niet​s​ staat er op de achterkant van de T-shirts van de medewerkers in de espressobar: ‘Now you know​…​’. Die boodschap is duidelijk. 

 www.brutebonen.nl