Voor het eerst in haar eeuwenlange historie spreidt de goudsmedenfamilie Spadafora haar vleugels uit buiten Italië met een gloednieuwe vestiging aan de Haagse Denneweg. “Dit is geen toevallige plek,” zegt Monica Spadafora in het Engels met een charmante Italiaanse tongval. “Ik ben weliswaar voor de liefde naar Nederland gekomen, maar Den Haag is ook nog eens de perfecte internationale stad voor onze juwelen. En de Denneweg is, zoals we in Italië zeggen, ‘il salotto della città’, de huiskamer van de stad.”

In de zaak op nummer 182 glanst en glinstert het letterlijk van de beeldschone sieraden waar het vakmanschap van afspat. Niks ingetogen minimalisme, zoals bij de meesten van haar Nederlandse collega’s. Hier zijn passie, emotie en ambacht van het zuiden in goud en edelstenen vervat. “Wij komen uit Calabrië, een streek vol tradities en invloeden uit allerlei mediterrane culturen. Die vinden hun weerslag in onze juwelen,” legt Spadafora uit. “Dat gaat over zowel symboliek als toegepaste technieken.”

De goudsmid en gemologe – die tevens juriste is – wijst naar een portret aan de wand. “Dat is Gioacchino da Fiore, een belangrijke inspiratiebron achter ons bedrijf. Hij was als monnik in de twaalfde eeuw een soort profeet – Dante noemt hem nota bene in ‘La Divina Commedia’. Zijn visioen is dat de Apocalyps het begin inluidt van een wereld waarin alleen broederschap bestaat. Misschien wel meer een universeel dan een religieus thema, dat hij middels veertien prachtige tekeningen verspreidde.”

Zevenkoppige draak

Het beeldmerk van G.B. Spadafora heeft daar alles mee te maken: de zevenkoppige draak die Da Fiore als overwinning op de antichrist zag. “Pappa herontdekte het verhaal begin jaren tachtig. Hij gebruikte de beeldende elementen in zijn ontwerpen.” Maar de geschiedenis van het familiebedrijf voert veel verder terug. “De trouwakte van mijn betovergrootvader uit 1882 vermeldt dat hij al goudsmid was. En volgens de overlevering oefent de familie het vak al sinds de achttiende eeuw uit,” aldus Spadafora.

De jonge Monica werd opgeleid in het Zuid-Italiaanse atelier van haar twee jaar geleden overleden vader, die ze ‘de Leonardo da Vinci van de familie’ noemt. “Hij was altijd op zoek naar innovaties. Zo heeft hij eigenhandig nieuwe mechanismes ontwikkeld om sieraden op verschillende manieren te kunnen dragen,” vertelt ze vol trots. “En hij gebruikte naast het conventionele gereedschap voor de goudsmid bijvoorbeeld ook medische instrumenten om zijn juwelen te vervaardigen.”

Daarnaast legde Spadafora senior zich toe op het maken van imposante kronen – honderden in totaal – wat hem de bijnaam ‘goudsmid van de Madonna’s’ opleverde. Zijn dochter legt uit: “Calabrië is erg gelovig, Maria wordt er overladen met sieraden als offers voor genezing of om onheil af te wenden. Van al het goud dat zo wordt verzameld, laat de kerk kronen maken om de Madonna’s mee te tooien. Al die individuele offers die samen in één kroon resulteren: ook hierin komt het thema broederschap terug.”

Byzantijnen

Monica Spadafora is zelf ook begiftigd met creatieve genen. Om dat te tonen, haalt ze een collier met witte bloemen van haar hand uit de vitrine. “Kijk, de bloemen zijn bezet met microparels. Die heb ik niet gelijmd, zoals meestal gebeurt, maar erop genaaid met fijn gouddraad. Het is een eeuwenoude techniek van de Byzantijnen die in onze streek nog steeds wordt gebruikt. Toen ik laatst in het Topkapipaleis in Istanboel deze techniek tegenkwam in een tapijt, maakte dat me emotioneel; hier komt dat dus vandaan!”

Met een volgend halssnoer illustreert ze hoeveel tradities er achter de ontwerpen schuilgaan. “Soortgelijke kettingen met gouden bolletjes van filigraan werden vroeger door de schoonmoeder aan de bruid geschonken. Zodra zij ’m omdeed, mochten andere mannen niet meer naar haar kijken, ze was tenslotte bezet. Je ziet: juwelen zijn bedoeld om familieverhalen te vertellen. Na een overlijden droegen vrouwen vaak een broche met onyx om te laten zien dat ze een dierbaar iemand waren verloren.”

Hoewel ze vindt dat er in Nederland, met z’n lange geschiedenis in goudsmederij en diamanten, veel moois op de markt is, ontbrak er wat Spadafora betreft iets. “Italiaanse juwelen zijn hier wel bekend, maar dan vooral van grote merken. Ik wil juist kleinere ateliers onder de aandacht brengen, die met betere grondstoffen werken en met handwerk een hogere afwerkingskwaliteit leveren. Daarom werken we samen met onder meer het internationaal ogende Nardelli Gioielli uit Campanië.”

Spadafora

Het maken van nieuwe ontwerpen gaat altijd door, ook voor prestigieuze awards als die van het Filmfestival van Venetië. “Maar mijn belangrijkste doel is op dit moment om ons verhaal meer bekendheid te geven,” stelt de vastberaden Spadafora. “Ik was tot ik in 2015 naar Nederland kwam gewend om mijn werk te doen in Italië, waar ik een groot netwerk heb en waar men bekend is met onze historie. Maar ik ben er dankzij mijn man, die hier al veel langer woont dan ik, van overtuigd dat Nederlanders openstaan voor het onbekende.”

Alsof ze het niet druk genoeg heeft, zet Spadafora zich samen met haar drie broers en zussen – van wie er twee ook goudsmid zijn – in voor een museum in haar geboorteplaats San Giovanni in Fiore. Daar zullen een deel van haar vaders kronen én zijn volledige privécollectie juwelen te zien zijn. “Zijn hele leven heeft mijn vader antieke sieraden verzameld, in totaal 468 stuks die samen 150 jaar juwelengeschiedenis beslaan. De collectie is door de Italiaanse overheid bestempeld als nationaal erfgoed,” licht ze toe.

Het gaat om sieraden die de befaamde goudsmid in de loop van de tijd te koop zijn aangeboden. “Zelden heeft hij stukken omgesmolten, omdat hij de waarde ervan zag. Al zijn niet alle materialen even edel – er zitten ook juwelen van glas bij – het handwerk is adembenemend en de betekenis is groot.” In de fraaie catalogus bladert Spadafora naar een pagina met ringen waarop een grote ‘R’ is aangebracht. “Dat is de r van ‘ricordo’, oftewel ‘ik herinner’. Bijzonder, toch?!”

www.gbspadafora.com