Locatie, locatie, locatie. Het is een mantra uit de makelaardij, maar ook voor de museumwereld is de plek van groot belang. In Den Haag kun je het Museumkwartier, rondom de Hofvijver en het Lange Voorhout, gerust dé A-locatie noemen, met grote publiekstrekkers als het Mauritshuis en het Eschermuseum. En natuurlijk het Haags Historisch Museum (HHM), gelegen pal aan de Hofvijver. Het museum haalt dan ook graag inspiratie uit de omgeving, vertelt directeur Tjeerd Vrij. Zo liep tot eind september de tentoonstelling ‘Macht – 800 jaar Binnenhof’.

Maar de locatie mag prachtig en inspirerend zijn, het huidige gebouw (een rijksmonument uit 1636) is toe aan een flinke opknapbeurt. Begin juni stemde de gemeenteraad unaniem in met een voorstel om het museum te renoveren en uit te breiden. “Een groot cadeau van de gemeenteraad,” meent Vrij. “Dat de hele raad achter dit plan staat, geeft het grote draagvlak onder de Haagse bevolking aan.” Het college heeft 17,7 miljoen euro gereserveerd voor de verbouwing.

Daarmee zijn echter nog niet alle kosten gedekt, legt hij uit. Zodra de bouwwerkzaamheden zijn afgerond, moeten de nieuwe ruimtes ook nog worden ingericht. “Met tentoonstellingen voor de oude en nieuwe zalen, maar je hebt het ook over zaalverlichting, kantoren, de winkel, de educatieruimte,” somt de directeur op. “Dat kost nog eens ruim drie miljoen euro, waarvan we ongeveer de helft uit eigen spaarpotjes betalen.” Voor de resterende gelden zoekt het museum nog sponsors.

Spiraaltrap

In november startten de herstel- en verbouwwerkzaamheden, die naar verwachting tweeënhalf jaar in beslag gaan nemen. Twee architectonische ingrepen zijn van groot belang, vertelt Vrij. Allereerst wordt de ingang van het museum van de Korte Vijverberg verplaatst naar het Tournooiveld, tegenover het Lange Voorhout. “Dan kom je binnen bij de overkapte binnenplaats, onze nieuwe ontvangsthal. Aan het einde daarvan komt een spectaculaire spiraaltrap die fungeert als een soort draaipunt vanwaar je alle tentoonstellingen kunt vinden.”

De ontvangsthal wordt ruimer en verbindt tentoonstellingen met elkaar.

Daarnaast wordt het gebouw volledig verduurzaamd: het museum gaat van het gas af en er komen zonnepanelen, een warmtepomp en beter isolatiemateriaal. “We krijgen volwaardige museumzalen en meer vierkante meters, dus meer ruimte voor tentoonstellingen. En met de nieuwe centrale ontvangsthal hebben we veel meer mogelijkheden voor programmering, zoals openingen, debatavonden en zelfs een keer een concert.”

Het museum krijgt, kortom, de hoogwaardige inrichting en uitstraling die het verdient, vindt Vrij. “Met onze collectie en verhalen zijn we een stadsmuseum met nationale uitstraling. Den Haag heeft een rijke historie die voor heel het land van belang is. Tegelijkertijd is het wellicht een wat ondergewaardeerde stad en zijn Hagenaars vaak een beetje bescheiden. Wij kunnen er met onze plannen voor zorgen dat Hagenaars en Hagenezen nog trotser worden op hun stad.”

Hagenaars én Hagenezen, benadrukt de directeur expliciet. “Traditiegetrouw zijn mensen die naar musea gaan gemiddeld wat hoger opgeleid. Dat proberen we te doorbreken, we willen een museum voor de hele stad zijn.” Bijvoorbeeld met de recente tentoonstelling over de befaamde stripfiguur Haagse Harry, of nog eerder met een tentoonstelling over Haags haar. “Dan zie je ineens jongens en meisjes met een matje in het museum, ontzettend gaaf.” Een tentoonstelling over Den Haag als stad van zand en veen is momenteel in de maak en moet bij de heropening klaar zijn.

Verbinding

In 2023 was in het Haags Historisch de tentoonstelling ‘Koloniaal Den Haag – een onvoltooid verleden’ te zien. Daarvoor werkte het museum nauw samen met het Netwerk Erfgoed Haagse Migranten, legt Vrij uit. Haagse bewoners met een migratieachtergrond werden uitgenodigd bij het museum met de vraag een object en een verhaal mee te nemen die iets vertelden over hun eigen koloniale verleden. Vijfentwintig van die verhalen zijn in een aparte zaal tentoongesteld.

De ingang komt aan het Tournooiveld.

Vrij: “Vanwege onze gedeelde geschiedenis wilden we dit vormgeven samen met mensen met banden met voormalige Nederlandse kolonies. Om erkenning en herkenning te creëren voor hun en onze gedeelde geschiedenis. Heel leuk en waardevol, want zo betrek je stadsbewoners bij je presentaties. Daarmee word je geen dood maar een levend museum.”

Dat is je maatschappelijke opdracht als museum, vindt hij. “Zorgen voor verbinding, tussen jou als museum en bezoekers, maar ook – zeker voor een stadsmuseum – tussen bezoekers onderling. Dat levert inzicht in en begrip voor elkaar op. Ik weet het, het zijn makkelijke woorden om te zeggen, maar ik heb het echt zien gebeuren.”

Op zulke manieren het heden en verleden aan elkaar koppelen levert prachtige tentoonstellingen en persoonlijke verbindingen op, het kan bovendien maatschappelijke polarisatie tegengaan, meent Vrij. “Voor mensen die ons financieel willen helpen met de inrichting van het museum, kan dat een goede motivatie zijn. Je investeert in elkaar, in een mooie samenleving.”

www.haagshistorischmuseum.nl