Een imposant dak van glas en staal, repeterende neorenaissance-gevels en glanzende terrazzovloeren met weelderige decoraties. De Passage ademt nog altijd de grandeur die de oprichters – heren met hoge hoeden – aan het einde van de negentiende eeuw voor ogen hadden. ‘Den Haag heeft vanaf nu geen glasgaanderij meer te benijden van haar zustersteden,’ zei de trotse wethouder Johan Pieter Vaillant bij de opening op 4 mei 1885. Opmerkelijk detail: net als vele anderen had Vaillant zijn eigen huis verkocht aan de Passagemaatschappij voor sloop om de bouw van de iconische en inmiddels oudste winkelgalerij van Nederland mogelijk te maken.

Het gereedkomen van De Passage, 140 jaar geleden, markeerde het begin van het fenomeen windowshoppen in de hofstad. Technische innovaties hadden voor winkelruiten in groter formaat gezorgd, waardoor de winkeliers hun waar naar Parijs’ voorbeeld in heuse etalages konden uitstallen. In de overdekte verbinding tussen het Buitenhof en de Spuistraat hindert druk stadsverkeer of slecht weer de voetganger bovendien niet. Daardoor is het er al met al uitstekend flaneren. In plaats van de bode te sturen en de bestelling vervolgens thuis te laten bezorgen, trok men er vanaf dat moment dan ook zelf op uit. Elke klasse op haar eigen tijdstip: deftige dames tussen 14.00 en 17.00 uur, de dienstmeiden ’s avonds.

Familiebedrijven

Van dat standsverschil is vandaag de dag niets meer te merken. De Passage, die in 1928 een arm kreeg richting de Hofweg en in 2014 een doorbraak vanaf de Spuistraat richting de Grote Marktstraat, verbindt niet alleen de verschillende delen van de binnenstad, maar ook alle lagen van de bevolking. En uiteraard is het winkelaanbod met z’n tijd meegegaan. De melksalons en konditoreien van weleer hebben plaatsgemaakt voor de Apple Store en de Nespresso Boutique.

Lees ook: Een winkelconcept gericht op beleving, duurzaamheid en persoonlijke service. Nespresso Boutique in De Passage

Wel huizen er nog enkele bijzondere familiebedrijven die al vele generaties met De Passage zijn verbonden. Vulpennenwinkel P.W. Akkerman, bijvoorbeeld, zit er al sinds 1910 en ook sigaren- en cadeauwinkel Hamilton op nummer 9 is er al bijna zeventig jaar te vinden.

Wat de met zorg geselecteerde winkels, galeries en horeca in De Passage gemeen hebben, zijn hun persoonlijke benadering en kwaliteit. Hier vind je speciaalzaken van betrokken ondernemers die niet in elke stad te vinden zijn, zoals Oldenhof met z’n uitgebreide assortiment aan kook- en tafelgerei en de exclusieve cosmetica en parfums van Parole. De gerenommeerde boekhandel De Vries Van Stockum verruilde een aantal jaren geleden het Spui voor een sfeervolle plek in De Passage en breidde vervolgens al snel uit met een Engelstalige boekwinkel er schuin tegenover.

Slapen, winkelen, eten, drinken, tradities vieren en de geschiedenis ontdekken: je hoeft De Passage bij wijze van spreken niet uit voor een boeiende dag. In elk seizoen is er van alles te beleven. Zo is er jaarlijks in het laatste weekend van mei de ShoppingNight met kortingen en speciale activiteiten. In november dompelt De Passage zich in een magische kerstsfeer. Dat is ook het moment waarop de lichtjes van de metershoge kerstboom aangestoken worden, onder begeleiding van livemuziek en warme chocolademelk.

‘Geheim boven’

Gedurende het jaar zijn er daarnaast rondleidingen in het Nederlands en het Engels te reserveren langs plekken die normaal verborgen blijven. Sommige zelfs met een chocoladeproeverij van Hop & Stork vooraf en een lunch bij Gallery61 tot besluit. De gidsen, die alle ins en outs van De Passage kennen, leiden de bezoeker naar het ‘geheime boven’, een leegstaande etage boven de winkels die tot in de jaren negentig door winkeleigenaren en -personeel bewoond was. Zeker in het begin geen overbodige luxe, als je bedenkt dat de winkels destijds pas rond een uur of elf ’s avonds sloten.

Ongemak was er ook, want wie er woonde, moest wel tegen het galmende lawaai uit de galerij kunnen. En voor buitenruimte waren de families aangewezen op het dak. ‘Er was een balustrade waar je op kon zitten en dan gingen we naar de mensen beneden zwaaien,’ herinnerde Paul Jansen zich, die in De Passage werd geboren als zoon van de eigenaar van het ooit vermaarde Hotel du Passage.

De Passage

In de open ruimte op de etages boven de Nespresso Boutique is goed te zien hoe het leven eruit moet hebben gezien. De vloeren vertellen nog waar ooit de tussenmuren stonden, her en der zijn de oorspronkelijke ornamentenplafonds te zien en er is zelfs een oud behang bewaard gebleven. Een zwartgeblakerde deur herinnert aan een minder fortuinlijk moment in de historie: de grote brand in 1990, die veel schade aanrichtte in De Passage. Vanwege de beperkte toegankelijkheid van de verdiepingen – meestal via een winkel – is het lastig er opnieuw appartementen te maken. Bij wijze van proef zijn er recent wel vier nieuwe woningen (waarvan één studio) gerealiseerd bij de ingang aan de Hofweg.

Hoeden

Nog elke dag worden er nieuwe ontdekkingen gedaan als winkels worden opgeleverd en kelders worden leeggemaakt. Een aantal jaren geleden werden er violen en kinderspeelgoed gevonden. Veel van die vondsten zijn opgetekend in het jubileumboek ‘Verhalen van De Passage’ dat ter gelegenheid van het vorige lustrum werd uitgegeven. De meest tot de verbeelding sprekende is misschien wel de ontdekking van maar liefst drieduizend hoeden in de leegstaande ruimte boven wat tot 1998 The Ladies Paradise was, een chique salon waar Kamerleden en de koninginnen Juliana en Beatrix hun hoeden aanschaften. De Haagse ontwerper Pink Steenvoorden maakte er een speelse installatie van, die al twee keer in De Passage te bewonderen was.

De geschiedenis van de winkelgalerij is nog lang niet ten einde, want met z’n 10-jarig bestaan in 2024 is het nieuwe deel tussen de Spuistraat en de Grote Marktstraat, een markant ontwerp van de Zwitserse architect Bernard Tschumi met z’n kenmerkende glazen dak en groene natuurwand, pas net uit de startblokken. Je vindt hier diverse modezaken met de nieuwste fashiontrends, zoals Mango, Costes, Cotton Club en sneakerwinkel Snipes. Ook kun je hier terecht voor een bubble tea of een gezonde smoothie.

‘Bewoner’ van het eerste uur is de delicounter van slagerij Dungelmann, bekend van de oer-Haagse koninklijke croquet en het broodje bal. Ook hier ontsaan elke dag weer nieuwe, smakelijke herinneringen.

Meer informatie: www.depassage.nl